Magazyn w logistyce – kompendium

Magazyn to jeden z fundamentalnych składników łańcucha dostaw – reguluje przepływ materiałów oraz zapewnia ich bezpieczne przechowywanie. Dziś przygotowaliśmy dla Was kompendium, dzięki któremu lepiej zrozumiecie czym jest, jak jest zbudowany, jak funkcjonuje i jak powinien być wyposażony magazyn w logistyce.

Logistyka magazynowa opiera się na szczegółowym planowaniu, efektywnym zarządzaniu oraz sprawnej realizacji złożonych operacji – zgodnie z celami strategicznymi danego przedsiębiorstwa. Zazwyczaj nadrzędnym zadaniem jest zapewnienie bezpiecznego składowania produktów. Magazyn to rodzaj zamkniętego układu logistycznego, w obrębie którego odbywa się przepływ towarów, pracowników, urządzeń technicznych oraz informacji. Wielowymiarowość procesu intralogistycznego wymaga szczegółowej analizy – zapraszamy do lektury.

Co to jest magazyn? Definicja

Magazyn – formacja organizacyjna zlokalizowana w wydzielonej przestrzeni operacyjnej, w miejscu w którym następuje krzyżowanie się co najmniej dwóch dróg przepływu zapasów. Obiekt logistyczny, w obrębie którego realizowany jest proces magazynowania.

Magazyn – integralny komponent infrastruktury logistycznej przedsiębiorstwa. Fizycznie jest to zazwyczaj budynek wyposażony w technologię umożliwiającą przyjęcie produktów, transport wewnętrzny, składowanie, kompletację oraz wysyłkę. Środki techniczne są obsługiwane przez wykwalifikowany personel. Za bezpieczny przepływ ludzi oraz produktów odpowiada kadra zarządzająca, która coraz częściej korzysta w tym celu z informatycznych systemów magazynowych.

Jakie funkcje pełni magazyn?

Ogólną funkcją logistyczną każdego magazynu jest zapewnienie założonych kryteriów jakościowych dla przechowywanych zapasów oraz przygotowanie składowanego asortymentu w określonej ilości i czasie w celu regulacji oraz zagwarantowania ciągłości łańcucha dostaw. Szczegółowe funkcje magazynu:

• Przechowywanie – funkcja podstawowa. Zasoby, które nie są od razu potrzebne, składuje się w magazynach. Mogą być dostarczane według potrzeb klientów. Towary wymagają odpowiedniego zabezpieczenia, dopóki nie zostaną zamówione.
• Stabilizowanie cen – magazyny odgrywają ważną rolę w procesie stabilizacji cen. Pozwalają regulować gwałtowne wahania rynku, przechowując towary, gdy ich podaż przewyższa popyt i zwalniając je, gdy popyt jest większy niż natychmiastowa produkcja. Magazyny zapewniają regularne dostawy towarów na rynek.
• Redukcja ryzyka – składowane towary narażone są na wiele zagrożeń w postaci kradzieży, zniszczenia, eksploracji, pożaru itp. Magazyny budowane są w taki sposób, aby zminimalizować te zagrożenia. Dodatkowo, towary znajdujące się w magazynie są zazwyczaj ubezpieczone. W przypadku utraty lub uszkodzenia towaru właściciel towaru może uzyskać pełne odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej.
• Kompletacja i pakowanie – magazyny zapewniają zaplecze operacyjne do przetwarzania, pakowania, mieszania, sortowania towarów przeznaczonych do sprzedaży.
• Utrzymanie regularnej produkcji – przechowywanie surowców umożliwia ciągłą produkcję masową. Czasami towary są składowane w oczekiwaniu na wzrost cen. Dodatkowo, magazyny umożliwiają producentom produkcję towarów przygotowanych na okresowy wzrost popytu.
• Zarządzanie czasem – magazyn zmniejsza lukę czasową między produkcją a konsumpcją towarów. Pomaga w udostępnianiu towaru na żądanie klientów. Niektóre towary są produkowane przez cały rok, ale są potrzebne tylko w określonych porach roku. Z drugiej zaś strony, niektóre produkty są poszukiwane przez cały rok, ale wytwarzane w określonym czasie, np. płody rolne.

Podział magazynów

Podział magazynów jest najczęściej dokonywany w oparciu o typ i konstrukcję obiektu, rodzaj produktów w procesie magazynowania, pełnioną funkcję, lokalizację oraz stopnień zmechanizowania.

Sprawdź koniecznie nasz przewodnik po klasyfikacji i rodzajach magazynów.

Jako uzupełnienie powyższego przewodnika proponujemy Wam zapoznać się z poniższym podziałem, który umownie może określić jako klasyfikację magazynu według jednostki zarządzającej.:

• Magazyny prywatne, które są własnością i są obsługiwane przez dane przedsiębiorstwo w celu zaspokojenia własnych potrzeb w zakresie przechowywania, produkcji czy też dystrybucji.
• Centra logistyczne zarządzane przez operatora – wyspecjalizowane placówki biznesowe, które za określoną opłatą realizują logistykę wewnętrzną w ramach outsourcingu – np. fulfillment e-commerce. Korzystają z nich przedsiębiorstwa, które nie chcą lub nie mogą sobie pozwolić na utrzymanie własnych magazynów ze względu na nakłady inwestycyjne.
• Magazyny celne lub składy celne – są upoważnione przez rząd do przyjmowania importowanych towarów i do przechowywania ich do czasu uiszczenia cła. Znajdują się one najczęściej w pobliżu portów zarówno morskich, jak i lotniczych. Magazyny te działają pod kontrolą rządowych organów celnych. Towar, który trafił do składu celnego objęty jest kaucją i nie można go odebrać bez uiszczenia opłaty celnej. Właściciel nie może ingerować w towary składowane w składach celnych bez zgody organów celnych. Ponadto, skład celny może świadczyć wszystkie usługi, które świadczą centra logistyczne. Towary leżące w składzie celnym mogą być pakowane, klasyfikowane i oznakowywane na potrzeby sprzedaży.

Na czym polega praca magazynu

Praca magazynu jest ściśle związana z operacjami realizowanymi w ramach indywidualnego procesu magazynowania. W dużych obiektach poszczególne zadania mogą być podzielone na działy posiadające zróżnicowane kompetencje. W mniejszych magazynach przepływ pracy jest mniej sformalizowany, a czynności intralogistyczne zredukowane są do przechowywania zapasów, kompletacji i wysyłki. Przykładowe czynności magazynowe:

• rejestracja przyjęcia towarów,
• przemieszczanie towarów,
• odkładanie towarów w odpowiednich lokalizacjach,
• zbieranie towarów do wysłania,
• kompletacja przedmiotów,
• rejestracja wysyłki towarów,
• wysyłka.

Przedsiębiorstwo, które oczekuje lepszej kontroli nad zapasami, prostszej identyfikacji składowanych towarów, skrócenia czasu kompletacji zamówień, zmniejszenia ilości pomyłek, automatyzacji procesów inwentaryzacji, zmniejszenia kosztów magazynowania czy bieżącej kontroli stanów magazynowych, powinno rozważyć wdrożenie informatycznego systemu zarządzania magazynem – WMS.

Hala magazynowa – jak to jest zrobione?

Hale magazynowe powstają najczęściej na terenach przemysłowych, w bliskim sąsiedztwie szlaków komunikacyjnych oraz zakładów produkcyjnych. Na popularności zyskują ostatnio obiekty zlokalizowane w ośrodkach miejskich – jest to ściśle powiązane z wzrostem znaczenia logistyki e-commerce. Zobacz z czego jest zrobiony standardowy magazyn:

• Metal – główna konstrukcja jest wykonana ze stali. Stal ma postać zazębiających się żerdzi i rur, które są następnie łączone w celu utworzenia wytrzymałej ramy, do której mocuje się okładzinę i dach.
• Włókno szklane – do budowy dachu najczęściej używa się włókna szklanego. To lekki materiał, który jest odporny na trudne warunki atmosferyczne. Włókno szklane jest również relatywnie tanie i łatwe do wymiany w przypadku uszkodzenia.
• Drewno – drewno jest najczęściej używane do formowania podłogi i ścian wewnętrznych magazynu. Rzadko można znaleźć konstrukcję z drewnianymi ścianami i pokryciem dachowym, ponieważ jest ona ciężka, droga i wraz z upływem czasu może zostać zniszczona przez czynniki pogodowe.
• Plastik – tworzywo faliste jest najczęściej używanym materiałem do budowy magazynu. Jego główną zaletą jest cena i łatwa dostępność. Plastik jest lekki, trwały i bardzo łatwy do wymiany lub konserwacji. Tworzywa sztuczne zazwyczaj tworzą ściany, a czasami i dach magazynu.

Do budowy hali magazynowej wykorzystuje się również inne materiały, takie jak guma, PCV, szkło i kamień. Jednak użyte ilości są minimalne w porównaniu z czterema głównymi wymienionymi powyżej.

Wiele nowoczesnych obiektów stara się wykorzystywać naturalne źródła energii i ograniczać swoją emisyjność. Panele słoneczne mogą pomóc zmniejszyć wydatki na energię nawet o 60%.

Magazyny muszą spełniać restrykcyjne normy PPOŻ – niezależnie od tego, gdzie się znajdują. Każda okładzina konstrukcji musi posiadać certyfikat trudnopalności i zapewniać ochronę przed uszkodzeniem przez ogień. Większość obiektów całkowicie unika stosowania okładzin i ma raczej przemysłowy wygląd cementu i stali.

Budowa magazynu jest dość szybka i może zostać ukończona w ciągu zaledwie kilku miesięcy, nawet w przypadku dużej konstrukcji. Po wykonaniu prac przygotowawczych i fundamentów, budowa przypomina swoistą układankę. Sieć stalowych ram połączy się ze sobą, tworząc szkielet budynku. Następnie ściany i dach można montować za pomocą sieci połączeń śrubowych. Na koniec montuje się podłogę i progi zwalniające oraz wydziela pomieszczenia wewnętrzne. Ponieważ w wielu magazynach znajdują się potencjalnie niebezpieczne urządzenia takie jak regały magazynowe czy też wózki widłowe , zwykle tworzy się sieć wewnętrznych ścieżek.

O kosztach budowy hali magazynowej pisaliśmy w naszym przewodniku, zapraszamy do lektury: https://wdx.pl/2020/08/27/koszt-budowy-hali-magazynowej/

Organizacja przestrzeni magazynowej

Aby magazyn był wydajny i ekonomiczny w zarządzaniu, musi być uporządkowany oraz właściwie zorganizowany – sprawdź kilka podstawowych porad jak to zrobić:

• wyznacz strefy – dobrze zorganizowany magazyn ma wydzielone strefy dla poszczególnych operacji, takich jak przyjęcie towaru, przechowywanie, kompletacja, pakowanie, znakowanie czy też wysyłka,
• zaplanuj przechowywanie – kluczowy czynnik jeśli nie wszystkie twoje zapasy będą miały ten sam rozmiar, taką samą wagę lub ten sam kształt,
• koduj kolorami – duże magazyny często korzystają z obszarów oznaczonych kolorami, ponieważ pomaga to osobom zbierającym zamówienia szybko zlokalizować kompletowane produkty,
• trzymaj popularne produkty blisko siebie – jeśli masz wiele szybko rotujących produktów, które wysyłasz codziennie, sensowne jest umieszczenie ich w pobliżu obszaru używanego do pakowania i wysyłki,
• trzymaj zapasy na odpowiedniej wysokości – małe produkty jednostkowe, łatwiej jest pobierać, jeśli znajdują się na wysokości od talii do ramion. Ta wysokość zapewnia również, że pracownicy pickingu nie będą potrzebować dodatkowego wyposażenia,
• zastosuj systemy etykietowania – oprogramowanie może być kosztowne w instalacji, ale zwiększa produktywność i charakteryzuje się szybkim zwrotem z inwestycji,
• wykorzystaj wysokość – przestrzeń w Twoim magazynie jest prawdopodobnie na wagę złota, nie zapomnij wykorzystać jej w pionie – efektywny system wysokiego składowania przekład się na wymierny zysk,
• przeszkól personel – absolutnie bezcelowe jest posiadanie super zorganizowanego magazynu, jeśli Twoi pracownicy nie potrafią utrzymać w nim porządku,
• utrzymuj porządek w magazynie – magazyn może pozostać zorganizowany tylko wtedy, gdy jest utrzymywany w czystości. Dopilnuj, aby obowiązki porządkowe były wykonywane codziennie, przez wyznaczonych członków personelu lub według rotacji.

Wyposażenie techniczne magazynu

Wyposażenie techniczne magazynu powinno umożliwiać sprawną realizację poszczególnych operacji. Nie ma dwóch takich samych procesów magazynowania! Przykładowo, w obiektach typu chłodnia lub mroźnia, owoce i warzywa oraz inne łatwo psujące się towary są przechowywane w ściśle kontrolowanej, niskiej temperaturze. Takie środowisko pracy wymaga odpowiedniego wyposażenia personelu oraz wymusza wdrożenie określonego wyposażenia technicznego magazynu – np. regały satelitarne typu Shuttle redukujące czynnik ludzki i pozwalające osiągnąć bardzo wysoki współczynnik wykorzystanie przestrzeni.

Składowanie materiałów w magazynie

Optymalnie zaplanowana operacja składowania zapewniają wydajny przepływ materiałów i personelu, gwarantując dostępność produktów w razie potrzeby. Bezpieczne składowanie materiałów zależy od współpracy i koordynacji wszystkich zaangażowanych osób. W polskich magazynach najbardziej popularnym wyposażeniem technicznym wykorzystywanym w operacji składowania są rzędowe regały paletowe.

Najważniejsze wskazówki dotyczące składowania materiałów, które należy wziąć pod uwagę już podczas projektowania:

• obszary magazynowe – wyznacz obszary składowania materiałów, a także, jeśli występują odpadów, substancji łatwopalnych, łatwopalnych cieczy i gazów, takich jak propan oraz substancji niebezpiecznych, np. pestycydów i chemikaliów,
• trasy dla pieszych – nie należy dopuszczać, aby ruch w magazynie odbywał się w sposób niekontrolowany. Wydziel alejki dla ruchu pieszych pracowników firmy. Nie przechowuj materiałów w miejscach, które blokują drogi dostępu, lub w których mogłyby przeszkadzać w ewakuacji,
• materiały łatwopalne – zazwyczaj będą musiały być przechowywane z dala od innych materiałów i chronione przed przypadkowym zapłonem,
• przechowywanie na antresoli magazynowej – jeśli materiały są przechowywane na wysokości, upewnij się, że na miejscu znajdują się niezbędne poręcze,
• dostawy – planuj dostawy tak, aby ilość materiałów w jednym miejscu była jak najmniejsza.

Ponieważ niewłaściwe obchodzenie się ze składowanymi materiałami może spowodować liczne obrażenia, pracownicy powinni być świadomi wypadków, które mogą wynikać z niebezpiecznego lub niewłaściwego obchodzenia się ze sprzętem, a także z niewłaściwych praktyk pracy!

Magazynowe środki transportu wewnętrznego

Do transportu bliskiego, czyli o ograniczonym zasięgu, w magazynie stosuje się zazwyczaj wózki widłowe oraz linie automatyczne, np. przenośniki rolkowe. W każdym zakładzie produkcyjnym istnieje transport powiązany z procesem produkcyjnym oraz transport pomocniczy, czyli transport obsługujący surowce i półprodukty oraz magazyny wyrobów gotowych. W bardzo dużych budynkach, np. w hutach, stosuje się również środki transportu wewnętrznego pracujące na zewnątrz np. pojazdy typu Melex.

Projektując transport wewnętrzny, należy wziąć pod uwagę wielkość przedsiębiorstwa, specyfikę produktu oraz rodzaj procesu technologicznego, który będzie w nim prowadzony. Prawidłowo zorganizowany transport wewnętrzny zapewnia płynny przepływ materiałów i innych ładunków przez wszystkie niezbędne stanowiska pracy.

Magazyn w logistyce – podsumowanie

Magazyn we współczesnej logistyce to zwykle duży, nowocześnie wyposażony budynek zlokalizowany w przemysłowych lub instytucjonalnych obszarach miast. O olbrzymich ilościach przechowywanych w jego obrębie produktów możemy domyślać się obserwując liczbę doków przeładunkowych oraz samochodów ciężarowych czekających na załadunek lub rozładunek. Z kolei, odpowiedź na pytanie czym jest magazyn, jakie pełni funkcje, jak jest skonstruowany dostarczył Wam ten artykuł. Poniżej możesz zobaczyć wideo, na którym prezentujemy nowoczesny magazyn wyposażony przez WDX S.A.