Czym jest logistyka zwrotna? Definicja i przykłady

Wiemy już doskonale na czym polega łańcuch dostaw – to proces, w którym poszczególne operacje mają na celu dostarczenie gotowego produktu do klienta końcowego. Zakup towaru przez konsumenta często jest postrzegany jako ostatnie ogniwo całego procesu. Od strony zarządzania produktem, mamy jeszcze jeden ważny element, definiowany jako logistyka zwrotna.

Czym jest logistyka zwrotna, jakie miejsce zajmuje w procesie wytwarzania dóbr i jakie są jej przykłady? O tym przeczytacie w poniższym wpisie – zapraszamy do lektury!

Logistyka zwrotna – definicja

Wyróżniamy wiele określeń dotyczących logistyki zwrotnej (ang. reverse logistics). Inaczej, bazując na angielskiej nazwie, można ją zdefiniować jako logistykę odwróconą bądź odwrotną. Występują też inne pojęcia: logistyka utylizacji, logistyka recyrkulacji czy nawet ekologistyka. Wszystkie hasła można zdefiniować jako proces zarządzania łańcuchem dostaw w temacie planowania i kontroli nad powrotem produktów z punktów zużycia lub od końcowego użytkownika do producenta albo dystrybutora po to, by umożliwić ich naprawę, renowację, regenerację oraz powrót do ponownego użycia. Z kolei, produkty oraz opakowania, które ze względu na trwałe uszkodzenie nie mogą być poddane procesom naprawczym przetwarza się w inny produkt albo ostatecznie likwiduje.

Założeniem logistyki zwrotnej jest skupienie się na procesach przebiegających w odwrotnym kierunku aniżeli w przypadku tradycyjnego pojmowania logistyki, która dotyczy dostarczenia produktu ze źródła pochodzenia do punktu końcowego – konsumenta.

Przykłady logistyki zwrotnej

Logistyka zwrotna jest często mylnie kojarzona wyłącznie z gospodarowaniem odpadami i zużytymi opakowaniami. To tylko niewielka część zagadnień, które obejmuje. Menedżerowie zarządzający strategią przedsiębiorstwa powinni mieć na uwadze jak potężnym narzędziem jest i w jaki sposób jej umiejętne wdrożenie oddziałuje na poprawę obsługi klienta i reputacji marki, wzmacnia wizerunek środowiskowy oraz wpływa pozytywnie na postrzeganie firmy jako odpowiedzialnej społecznie.

Aby lepiej zrozumieć zjawisko logistyki zwrotnej, przyjrzyjmy się jak działa na przykładzie kilku firm działających na polskim rynku:

• IKEA nie tylko wychodzi naprzeciw klientom dając możliwość zwrotu zakupionego, lecz nieużywanego towaru bez ograniczeń czasowych ale również od prawie dwóch lat zachęca konsumentów do brania udziału w akcji „Oddaj i zyskaj”, która została zainicjowana z okazji corocznego Black Friday i ma na celu m.in. edukację społeczeństwa w kwestii robienia przemyślanych zakupów. Ponadto, myślą przewodnią tego przedsięwzięcia jest danie meblom drugiego życia. Takie, które mają nie więcej niż 5 lat można przywieźć do sklepu IKEA i odsprzedać w dziale obsługi klienta. Następnie, takie meble trafiają do tzw. circular hub, gdzie inni klienci mogą je kupić po okazyjnej cenie. To cegiełka na rzecz ograniczenia zużycia zasobów naturalnych, zaszczepianie wśród klientów postaw proekologicznych oraz realne oszczędności w temacie gospodarowania odpadami.
• Zalando, czyli internetowy sklep wysyłkowy z odzieżą i akcesoriami proponuje opcję darmowego zwrotu przez 100 dni od momentu otrzymania przesyłki oraz wprowadza możliwość odsprzedania używanych artykułów odzieżowych poprzez wybór rozwiązania Pre-Owned w myśl zasady „second hand, first choice”. Dodatkowo firma udostępnia do wglądu swój trzeci raport, w którym możemy zapoznać się z postępami jakie firma poczyniła w 2022 roku w temacie zrównoważonego rozwoju, ograniczenia śladu węglowego i dwutlenku węgla, recyclingu opakowań czy inwestycji w surowce odnawialne.

Czas na polskie marki, działające na rynku polskim, które doskonale wpisują się w trend logistyki zwrotnej.

• Nowa Kosmetyka to firma z kategorii kosmetyków naturalnych; proponuje program „Pożegnaj flaszki, powitaj zniżki” polegający na odesłaniu opakowań po ich produktach, które będą użyte ponownie, a w zamian za wysłanie klient otrzyma rabat na kolejne zamówienie.
• Przywara Strzałka to firma, która zajmuje się ręczną produkcją toreb ze skóry naturalnej. Torby posiadają standardową dwuletnią gwarancję, jednak gdy minie można skontaktować się z działem sprzedaży, ustalić możliwość wysyłki towaru i poczekać na naprawę usterki. Torba wraca do właściciela po przeprowadzeniu niezbędnej renowacji, cały proces jest bezpłatny.

Logistyka zwrotna w łańcuchu dostaw

Zoptymalizowana logistyka zwrotna prowadzi do transparentności firmy oraz wpływa na lepszą jej dostrzegalność w łańcuchu dostaw, co bezpośrednio przekłada się na następujące korzyści:

• oszczędność kosztów,
• zwiększenie satysfakcji odbiorców,
• mocniejsze przywiązanie klientów poprzez sentyment do marki,
• efektywniejsza obsługa klienta,
• redukcja odpadów i szansa na tworzenie zrównoważonego rozwoju.

Podsumowując, logistyka zwrotów obecna w łańcuchu dostaw tworzy wartość, działając w celu przekształcania odpadów na sprzedaż oraz zmniejsza dystans pomiędzy firmą, a konsumentem – buduje zaufanie klienta. Firmy odsprzedają, ponownie wykorzystują i poddają recyklingowi zwrócone produkty, przedłużając cykl ich życia. Istotne jest również minimalizowanie negatywnego oddziaływania wyrobów na każdym etapie ich istnienia na środowisko naturalne. Skutecznie wdrożona logistyka zwrotna pozwala na obniżenie kosztów magazynowania i dystrybucji. Ponadto przedsiębiorstwa, które decydują się na zniesienie barier podczas zwrotu lub wymiany, mogą zbudować bazę lojalnych klientów, którzy z pewnością wrócą w przyszłości i ponowią zakup.

Polecamy: Value stream mapping, czyli jak poprawić funkcjonowanie przedsiębiorstwa w łańcuchu dostaw