Co to jest łańcuch dostaw? Przewodnik

Podobnie jak słowo logistyka, wyrażenie łańcuch dostaw zostało po raz pierwszy użyte jako termin wojskowy – na początku XX wieku, aby opisać proces dostarczania żywności, broni oraz amunicji na linię frontu. W tym kontekście, proces polegał na stworzeniu punktów zaopatrzenia pomiędzy bazą wojskową a miejscami bitew. Dzisiaj łańcuch dostaw to pojęcie znacznie szersze, obejmujące wszelkie czynności związane z pozyskiwaniem surowców, ich obróbką, przechowywaniem, dystrybucją i transportem do odbiorcy końcowego.

W tym przewodniku postaramy się wyjaśnić co to jest, na czym polega oraz z czego składa się łańcuch dostaw. Zapraszamy do lektury.

Definicja łańcucha dostaw

Łańcuch dostaw jest to skoordynowana sieć wzajemnych powiązań logistyczno-operacyjnych, która obejmuje wszelkie firmy, obiekty i działania biznesowe zaangażowane w pozyskiwanie, opracowywanie, wytwarzanie i dostarczanie produktów.

Każda firma tworzy swój własny łańcuch dostaw, aby móc wytwarzać produkty i wprowadzać je na rynek. Może również sama być ogniwem w łańcuchach dostaw innych firm. Działania łańcucha dostaw przekształcają zasoby naturalne, surowce i komponenty w gotowy produkt, który jest dostarczany do użytkownika końcowego.

Firmy rozwijają łańcuchy dostaw tworząc sieć dostawców (ogniwa), aby obniżyć koszty i zachować konkurencyjność w środowisku biznesowym. Właściwe zarządzanie łańcuchem dostaw jest kluczowym procesem każdego przedsiębiorstwa, ponieważ zoptymalizowany łańcuch dostaw skutkuje niższymi kosztami i szybszym cyklem produkcyjnym.

Cechy łańcucha dostaw

Typowy łańcuch dostaw integruje takie funkcje, jak projektowanie produktu, pozyskiwanie potrzebnych surowców i części, szacowanie popytu, planowanie wprowadzenia produktu, organizowanie dostaw, wybór kanałów sprzedaży, dostarczanie wsparcia i zapewnianie klientom wglądu w zamówienia.

Podmiotami zaangażowanymi w łańcuch dostaw są producenci, sprzedawcy, hurtownie, firmy transportowe, centra dystrybucyjne i detaliści. Elementy łańcucha dostaw obejmują wszystkie funkcje, które zaczynają się od otrzymania zamówienia, aż po realizację zamówienia klienta. Funkcje te obejmują rozwój produktów, marketing, operacje, sieci dystrybucji, finanse i obsługę klienta.

Istnieje wiele różnych ogniw, które wymagają umiejętności i wiedzy. Skuteczne zarządzanie łańcuchem dostaw może obniżyć ogólne koszty firmy i zwiększyć rentowność. Jeśli jedno ogniwo się zepsuje, może to wpłynąć na resztę i być kosztowne.

Elementy łańcucha dostaw

Istnieje pięć elementów tradycyjnych systemów zarządzania łańcuchem dostaw:

• Planowanie. Planowanie i zarządzanie wszystkimi zasobami wymaganymi do zaspokojenia zapotrzebowania klientów na produkt lub usługę firmy. Po ustanowieniu łańcucha dostaw należy określić mierniki, które pozwolą zmierzyć czy łańcuch dostaw jest wydajny, efektywny, zapewnia wartość klientom i spełnia cele firmy.
• Zaopatrzenie. Wybór dostawców kwalifikowanych, którzy zapewnią towary i usługi potrzebne do stworzenia produktu. Należy również ustalić procesy monitorowania i zarządzania relacjami z dostawcami. Kluczowe działania w tych procesach obejmują zamawianie, przyjmowanie, zarządzanie stanami magazynowymi oraz realizację płatności dla dostawców.
• Produkcja. Czynności wymagane do przyjęcia surowców, wytworzenia produktu, badania jakości, opakowania do wysyłki i przygotowania harmonogramu dostaw.
• Dostawa i logistyka. Koordynacja zamówień klientów, magazynowanie, planowanie dostaw, wysyłka towarów, wystawianie faktur i odbieranie płatności.
• Zwroty. Stworzenie procesu odbioru wadliwych, nadmiarowych lub niechcianych produktów.

Rodzaje łańcuchów dostaw

Istnieje wiele różnych modeli łańcucha dostaw dostępnych dla firm zainteresowanych wdrożeniem strategii poprawy wydajności i przepływu pracy. Typ modelu łańcucha dostaw, jaki wybierze firma, często zależy od jej struktury i konkretnych potrzeb. Oto kilka przykładów:

• Model efektywny – nastawiony na efektywność i minimalizację kosztów. Często towarzyszy mu strategia „Lean”. Sprawdza się w przypadku firm, które wytwarzają te same produkty z niewielką zmiennością. Produkty powinny być bardzo poszukiwane i wymagać niewielkiego lub zerowego przeprojektowania. Ten brak fluktuacji oznacza, że ​​menedżerowie mogą usprawnić czas produkcji i zachować ścisłą kontrolę nad zapasami. W modelu ciągłego przepływu menedżerowie będą musieli stale uzupełniać surowce, aby uniknąć wąskich gardeł w produkcji.
• Model reaktywny – model najlepiej sprawdza się w przypadku firm, które sprzedają produkty w oparciu o trendy, które mogą być atrakcyjne czasowo. Firmy korzystające z tego modelu muszą szybko wprowadzać swoje produkty na rynek, aby wykorzystać panujący trend. Muszą sprawnie przejść od pomysłu do prototypu, od produkcji do konsumenta. Często towarzyszy mu strategia „Agile”.
• Model elastyczny – firmy produkujące towary sezonowe lub świąteczne często korzystają z modelu elastycznego. Firmy te doświadczają gwałtownych wzrostów popytu na swoje produkty, po których następują długie okresy niskiego lub zerowego popytu. Elastyczny model zapewnia, że ​​są w stanie szybko przygotować się do rozpoczęcia produkcji i skutecznie zamknąć, gdy tylko zapotrzebowanie zmaleje. Aby być rentownym, muszą dokładnie prognozować swoje surowce, zapasy i koszty pracy.

Przykładowy łańcuch dostaw

Przyjrzyjmy się dwóm różnym przykładom łańcucha dostaw:

• Ogólny łańcuch dostaw – zaczyna się od pozyskiwania i wydobycia surowców. Następnie, surowce są dostarczane do dostawcy, który pełni rolę hurtownika. Od niego materiały trafiają do producenta, który przerabia / uszlachetnia je i przetwarza w gotowy produkt, który następnie trafia do dystrybutora zajmującego się sprzedażą hurtową. W dalszej kolejności produkt dostarczany jest do sprzedawcy, który sprzedaje go w sklepie konsumentom. Gdy konsument kupuje produkt, kończy to cykl, ale popyt nie kończy się i napędza produkcję większej ilości produktów i nadal trwa.

• Łańcuch dostaw dla firmy e-commerce – w tym przykładzie firma handlu elektronicznego prowadzi witrynę internetową, na której sprzedaje różne produkty. Gdy klient składa zamówienie na produkt, jest ono przetwarzane za pomocą technologii, takiej jak koszyk kasowy, system zamówień lub witrynę innej firmy. Następuje proces płatności, który otwiera nowy łańcuch dostaw. Przetwarzający płatności używają własnych systemów, ale w większości przypadków zatrudniane są strony trzecie. Po złożeniu zamówienia na produkt, informacja o nim trafia do magazynu, w którym procesy w nim zachodzące (kompletacja, pakowanie itp.) sprawiają, że ​​produkt jest gotowy do wysyłki. Magazyn może być własny lub obsługiwany przez zewnętrznego dostawcę usług logistycznych. Następnie zamówienie trafia z magazynu do firmy spedycyjnej. I tutaj wysyłka może odbywać się wewnętrznie lub przy pomocy zewnętrznej firmy przewozowej. Wysłana paczka dociera do klienta.

Ryzyko w łańcuchu dostaw

Zarządzanie ryzykiem w łańcuchu dostaw to proces identyfikacji, oceny i ograniczania zagrożeń. Wdrożenie globalnych strategii zarządzania ryzykiem w łańcuchu dostaw może pomóc przedsiębiorstwu działać wydajniej, obniżyć koszty i poprawić obsługę klienta. Każda firma, niezależnie od branży, jest narażona na wewnętrzne i zewnętrzne ryzyko związane z zakłóceniami łańcucha dostaw.

Zagrożenia w wewnętrznym łańcuchu dostaw:

• Zakłócenia operacji wewnętrznych
• Zmiany w zarządzaniu kluczami, personelem i procesami biznesowymi
• Brak procedur zarządzania sytuacjami kryzysowymi
• Brak polityki i kontroli w celu ochrony przed cyberatakami i naruszeniami danych
• Nieprzestrzeganie przepisów ochrony środowiska lub prawa pracy
• Brak towaru odpowiadającego potrzebom klientów.

Zagrożenia związane z zewnętrznym łańcuchem dostaw:

• Nieprzewidywalne lub niezrozumiałe zapotrzebowanie klientów
• Przerwy w przepływie produktów, w tym surowców, części i wyrobów gotowych
• Czynniki społeczne, rządowe i ekonomiczne
• Zarządzanie ryzykiem dostawcy
• Klęski żywiołowe

Organizacja może paść ofiarą ryzyka finansowego w łańcuchu dostaw, jeśli wydarzy się coś, co zagraża kondycji finansowej dostawcy, na przykład bankructwo. Ponadto, firma może narazić się na ryzyko utraty reputacji, jeśli dostawca zaangażuje się w nieetyczne zachowanie, takie jak przekupstwo, zatrudnianie nieletnich lub cokolwiek, co może negatywnie wpłynąć na markę firmy. Zła reputacja dostawcy również może zaszkodzić marce.

Ograniczenie tego ryzyka jest kluczowe, a wiele firm radzi sobie z tym problemem poprzez dywersyfikację swoich dostawców. Istnieją również narzędzia do zarządzania ryzykiem w łańcuchu dostaw, które pomagają śledzić i kontrolować zagrożenia. Narzędzia te mogą znacznie usprawnić przyjmowanie zamówień, wysyłkę, zamawianie materiałów eksploatacyjnych i inwentaryzację. Z uwagi na to, że coraz więcej etapów w łańcuchu dostaw jest opartych na chmurze lub zautomatyzowanych, konieczne staje się używanie oprogramowania do zarządzania ryzykiem w łańcuchu dostaw. Starsze techniki i strategie po prostu nie są przystosowane do poruszania się w tempie, z jakim te technologie się rozwijają. Korzystanie z tego rodzaju oprogramowania może zapewnić przewagę konkurencyjną, scentralizować przepływy pracy, zwiększyć wydajność i chronić przed zagrożeniami, których istnienia nawet jeszcze nie znamy.

Zielony łańcuch dostaw

Do naszego słownika weszło wyrażenie „zielony łańcuch dostaw”. Żeby odpowiedzieć na pytanie, czym jest, przeanalizujmy cechy tradycyjnego łańcucha dostaw. Wiemy już, że uczestnikami tradycyjnych łańcuchów są firmy (producenci, dostawcy, pośrednicy, klienci), produkty (surowce, materiały, towary) oraz wszelkie obszary ich współdziałania i wspólne cele.

Jeżeli w całym cyklu życia naszego produktu, dostarczamy wartości dla wszystkich tych podmiotów, zapewnimy sukces komercyjny powiązany jednocześnie z poprawą warunków otoczenia środowiskowo-społecznego, mówimy o zrównoważonym łańcuchu dostaw.

Zielony łańcuch dostaw oznacza uwzględnienie w tradycyjnym łańcuchu idei zielonej produkcji, zielonych operacji i procesów, odwróconej logistyki czy zarządzania odpadami. Jak wspomnieliśmy łańcuch dostaw ma za zadanie poprawę wydajności oraz maksymalizację zysków. Zielony łańcuch również dąży do tego celu, ale poprzez redukcję emisji spalin, nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych i energii dążąc do równowagi między zyskiem a wpływam na środowisko, w którym funkcjonuje.

Zobacz czym jest zielona logistyka.

Łańcuch dostaw – podsumowanie

Zarządzanie łańcuchem dostaw odnosi się do sposobu, w jaki organizacje zarządzają przepływem swoich towarów – w tym wszystkich procesów, które są zaangażowane w przekształcanie surowców w gotowe produkty lub usługi.

Obejmuje planowanie i zarządzanie działaniami związanymi z zaopatrzeniem, produkcją oraz funkcjami zarządzania logistyką.

Jednym z głównych powodów, dla których firmy wdrażają globalne strategie zarządzania łańcuchem dostaw, jest zwiększanie swojej przewagi konkurencyjnej. Korzyści z wydłużenia łańcuchów dostaw mogą jednak zwiększyć ryzyko jakości, bezpieczeństwa, ciągłości biznesowej czy też utraty reputacji.

Wiele firm zwiększa swoją elastyczność operacyjną poprzez dywersyfikację dostawców materiałów, komponentów i oprogramowania.

Dążenie do automatyzacji łańcuchów dostaw i włączenia narzędzi analitycznych nabiera tempa, dzięki czemu firmy mogą lepiej zrozumieć zapotrzebowanie klientów, monitorować reakcję własnego łańcucha dostaw w czasie rzeczywistym i analizować wszystko, czego się dowiedzą, aby usprawnić podejmowanie decyzji.