Projektowanie magazynu – na czym polega i jak zrobić to dobrze?

Etap projektowania magazynu ma kluczowe znaczenie dla zdolności firmy do skutecznego przechowywania, organizowania i zarządzania towarami w przyszłości. Bez wydajnego układu magazynu czas jest marnowany na proste zadania, takie jak lokalizowanie towarów, poruszanie się po korytarzach i śledzenie zapasów. Może to skutkować zwiększonymi kosztami operacyjnymi i nieefektywnymi przepływami pracy, które bezpośrednio destabilizują łańcuch dostaw, uniemożliwiając jak najszybsze dotarcie towarów do klientów. Co ważne, odpowiednio zaprojektowany magazyn pozwala zwiększyć bezpieczeństwo i wydajność całej logistyki wewnętrznej.

Profesjonalny projekt logistyczny magazynu obejmuje znacznie więcej aspektów niż sam plan zagospodarowania przestrzeni. Co to jest więc projektowanie magazynu? Jest to zadanie wymagające staranności i wszechstronnej wiedzy, mające na celu stworzenie efektywnej przestrzeni składowania, która nie tylko spełni bieżące potrzeby, ale także będzie gotowa sprostać przyszłym wyzwaniom logistycznym. To kompleksowy proces, obejmujący takie aspekty jak: ergonomia, bezpieczeństwo, elastyczność, czy zastosowana technologia.

W tym obszernym artykule zgłębimy etapy projektowania magazynu, zrozumiemy, jakie elementy składowe stanowią trzon tego procesu, poznając jednocześnie zasady, które determinują jego efektywność.

Etapy projektowania magazynu – jak zrobić to dobrze

Przed rozpoczęciem procesu projektowania magazynu należy wziąć pod uwagę potrzeby przedsiębiorstwa – od wykorzystania przestrzeni, opcji przechowywania i sprzętu zwiększającego produktywność, po układ korytarzy i przepływ pracy w obszarze produkcyjnym. Należy także pamiętać o systemach zarządzania zapasami firmy, ponieważ układ będzie miał wpływ na zdolność skutecznego zarządzania zapasami.

Rzetelne projektowanie magazynu wymaga skrupulatnego i wielowątkowego podejścia. Podzielmy to zadanie na etapy, zaczynając od analizy potrzeb, przechodząc przez projekt koncepcyjny, techniczny, aż do fazy wdrożenia. Każdy etap ma swoje unikalne wyzwania, a staranne przejście przez nie, gwarantuje kompleksowe podejście do projektu.

Prześledźmy teraz najważniejsze etapy, które stanowią fundament efektywnego projektowania magazynu:

1. Analiza potrzeb i studium wykonalności

Pierwszy etap to głęboka analiza potrzeb firmy. Zespół projektowy musi zrozumieć zasady pracy całego przedsiębiorstwa, a w szczególności magazynu, który ma powstać, czyli na przykład jakie towary będą przechowywane, jakie są specyficzne wymagania branżowe, czy istnieje potrzeba różnych stref temperaturowych. Analiza ta stanowi podstawę dla projektu dostosowanego do konkretnych potrzeb i charakteru działalności, dlatego należy upewnić się, że wszystkie dane zostały zebrane i zinterpretowane. Innymi słowy: zrozumieć biznes danego przedsiębiorstwa. Jakie potrzeby biznesowe zaspokajamy? Jak można zwiększyć wydajność bieżących operacji? A co z przyszłymi potrzebami? Dane te obejmują różne elementy: wielkość przyjęć, rotacja zapasów, zwroty, wielkość zamówień itp. Potrzebny jest jasny i szczegółowy obraz tych danych w celu określenia ogólnej wielkości przyszłego magazynu, liczby doków załadunkowych, pojemności magazynowej, stref i etapów pracy. Należy rozważyć te potrzeby w perspektywie krótko- i długoterminowej. Aby dokonać właściwych wyborów, należy przeanalizować także typy produktów. Wymiary, waga, poziomy popytu, jednostki kompletacji odbiorczej i tak dalej. Metoda magazynowania z kolei będzie miała wpływ na wiele innych elementów takich jak model wózka widłowego, wydajność kompletacji i liczbę wymaganych uzupełnień, czy pojemność i szybkość kompletacji. Mapowanie potrzeb za pomocą symulacji komputerowej będzie w tym przypadku bardzo pomocne. Ponadto firma musi być przygotowana na piki, takie jak codzienny, tygodniowy, miesięczny lub sezonowy ruch szczytowy. Jeśli znamy szczytowe wymagania, łatwo jest określić rozmiar stanowisk kompletacyjnych, schematy zmian, pojemność i liczbę bram dokowych. Wszystkie elementy muszą być dokładnie opisane, aby podjąć właściwe decyzje dotyczące przyszłego magazynu.

2. Projekt koncepcyjny

Na podstawie zdefiniowanych z zanalizowanych potrzeb tworzony jest projekt koncepcyjny. W tym etapie określa się układ przestrzeni, rozmieszczenie regałów, systemy przechowywania, a także ogólną koncepcję układu komunikacyjnego. Kluczowa jest tu elastyczność projektu, która umożliwi płynną adaptację do ewentualnych przyszłych zmian w skali działalności. Aby uzyskać przejrzysty widok magazynu, należy skonstruować modele samego projektu. Doświadczeni projektanci mogą stworzyć optymalny układ magazynu za pomocą ogólnego narzędzia CAD, jednak obecnie dostępnych jest wiele specjalistycznych programów do projektowania, które pomogą stworzyć symulację pracy magazynu, o czym piszemy w dalszej części artykułu.

3. Projekt techniczny

Po zaakceptowaniu projektu koncepcyjnego przechodzi się do bardziej szczegółowego etapu – projektu technicznego. Tutaj precyzyjnie określa się wymiary, używane materiały konstrukcyjne, systemy oświetlenia, wentylacji, a także wszelkie technologiczne elementy wspomagające logistykę wewnątrz magazynu. Projektowanie układu magazynu jest kluczowym procesem i ma wiele zalet. Przede wszystkim ma wpływ na wydajność i produktywność magazynu. Profesjonalny układ może zapewnić łatwy dostęp do przechowywanych towarów, poprawić wskaźniki zamówień i skrócić czas podróży. Projektowanie magazynu to trudna praca, ponieważ trzeba przewidzieć przyszłe wąskie gardła. Ale uwaga: projekt 2D i 3D oraz kilka arkuszy kalkulacyjnych nie zapewnią całego wachlarza wyzwań, więc jeśli chcemy uzyskać pełen obraz, w tym wszystkie zasoby – potrzebna będzie również symulacja w czasie. Pomaga ona przewidzieć interakcję różnych elementów takich jak przechowywanie, dostęp, pracownicy, sprzęt, itp. Współzależności między tymi czynnikami nie można zoptymalizować za pomocą arkusza kalkulacyjnego lub pakietu CAD. Potrzebna jest aplikacja symulacyjna, aby znaleźć równowagę między budżetem, przestrzenią i wymaganiami biznesowymi. Aby oszacować wpływ szczytów aktywności na operację, potrzebna jest również symulacja w czasie. Symulacja magazynu wykorzystuje model komputerowy do zrozumienia systemu magazynowego. W ten sposób jesteśmy w stanie analizować i eksperymentować w wirtualnym otoczeniu. Warto skorzystać z dzisiejszej technologii od samego początku – nie ma już usprawiedliwienia na popełnianie kosztownych błędów.

4. Wdrożenie

Faza wdrożeniowa to moment, w którym projekt staje się rzeczywistością. Montaż regałów, instalacja systemów, oznakowanie przestrzeni – to wszystko wymaga precyzji i koordynacji. Fachowa obsługa w trakcie wdrożenia gwarantuje, że magazyn będzie gotowy do pełnej funkcjonalności. Warto rozważyć zamówienie projektu magazynu bezpośrednio u producenta wyposażenia, w które zamierzamy zainwestować, ponieważ zazwyczaj wtedy mamy pewność, że oprócz wiedzy teoretycznej, dostawca taki legitymuje się bogatym doświadczeniem wdrożeniowym.

Sprawdź konsulting logistyczny WDX Solutions.

5. Rozplanowanie elementów składowych magazynu

Podczas projektowania magazynu uwzględnia się kluczowe elementy składowe, którymi są między innymi: przestrzeń składowa, systemy przechowywania, układ komunikacyjny, oznakowanie przestrzeni, bezpieczeństwo i technologia. Są to integralne składniki projektu, wpływające na efektywność przestrzeni magazynowej, które szerzej omówimy w kolejnym akapicie.

Jakie elementy składowe wyróżniamy podczas projektowania magazynu?

Podczas projektowania magazynu, musimy wziąć pod uwagę szereg elementów wchodzących w skład projektu, a które jednocześnie mają ogromny wpływ na efektywność i wykorzystanie przestrzeni.

1. Przestrzeń składowania

Odpowiednie wykorzystanie przestrzeni to fundament efektywnego magazynu. Należy tak rozplanować sposób składowania poprzez optymalne rozmieszczenie regałów, stref paletowych i miejsc na towary o różnych gabarytach, aby maksymalnie zoptymalizować dostępną przestrzeń.

Zobacz, jak optymalizować przestrzeń z wykorzystaniem wózków systemowych VNA.

2. Systemy składowania

Różne systemy przechowywania, od regałów wysokiego składowania po regały półkowe i specjalistyczne, muszą być dopasowane do specyfiki przechowywanych towarów. Wybór odpowiednich systemów wpływa na płynność przepływu towarów w magazynie.

3. Układ komunikacyjny

Skuteczny układ komunikacyjny to klucz do uniknięcia zakłóceń logistycznych. Należy precyzyjnie zaprojektować trasy dla wózków widłowych, miejsca załadunku, przechodnie i punkty rozładunku, aby zoptymalizować przepływ towarów.

4. Oznakowania

Jasne i czytelne oznakowanie przestrzeni magazynowej ułatwia pracownikom orientację, przyspiesza procesy kompletacji zamówień i podnosi ogólną efektywność pracy. Widoczne oznakowanie jest kluczowe dla sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania magazynu.

5. Bezpieczeństwo

Oprócz wspomnianych oznakowań, do bezpiecznego funkcjonowania magazynu zaliczamy elementy, takie jak systemy bezpieczeństwa magazynowego, oświetlenie awaryjne czy właściwe oznakowanie stref niebezpiecznych – stanowią one kluczowy aspekt projektowania magazynu. Bezpieczeństwo pracowników i towarów musi być niekwestionowanym priorytetem.

6. Automatyzacja i technologia

Wykorzystanie nowoczesnych technologii, takich jak systemy skanowania kodów kreskowych, roboty magazynowe czy inteligentne systemy zarządzania zapasami, może znacząco zwiększyć efektywność magazynu. Zintegrowanie technologii z projektem magazynu stanowi krok w kierunku bardziej zaawansowanej logistyki.

Zasady projektowania magazynu

Efektywne projektowanie magazynu opiera się na usystematyzowanych zasadach. Aspekty, które projektanci muszą wziąć pod uwagę w procesie projektowym to:

1. Ergonomia

Ergonomiczne rozmieszczenie elementów magazynu wpływa na wydajność pracowników i minimalizuje ryzyko kontuzji. Umieszczenie najczęściej używanych towarów na łatwo dostępnych poziomach przyspiesza procesy kompletacji zamówień.

2. Optymalizacja przestrzeni

Optymalizacja przestrzeni to nie tylko wybór odpowiednich regałów, ale także strategiczne rozmieszczenie stref magazynowych. Minimalizacja dystansów pokonywanych przez pracowników i maszyny przyczynia się do efektywnego wykorzystania dostępnej przestrzeni.

3. Elastyczność

Projekt magazynu musi być elastyczny, aby dostosować się do ewentualnych zmian w skali działalności. Dynamiczny rozwój firmy często wymaga modyfikacji magazynu, dlatego projekt powinien to uwzględniać. Elastyczność jest ważna dla prawie każdej firmy, ale szczególnie dla magazynu. Dlaczego? Ponieważ od tego zależy zadowolenie klientów. Ponieważ profile popytu stale się zmieniają, magazyn musi zapewnić szybkie i dokładne wysyłki. Automatyzacja wygląda imponująco, ale musi być dobrze przemyślana i dostosowana do profilu działalności magazynu. Celem jest przecież zapewnienie prostego, nieprzerwanego przepływu towarów, personelu i sprzętu – to podstawa dobrze funkcjonującego magazynu. Projektant musi wziąć to pod uwagę.

4. Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo jest priorytetem. Odpowiednie oznakowanie stref, systemy bezpieczeństwa magazynowego i przeciwpożarowego, szkolenia pracowników z zakresu BHP to kluczowe elementy projektu. Bezpieczny magazyn to efektywny magazyn.

5. Technologia i automatyzacja

Współczesne magazyny korzystają z zaawansowanych technologii, takich jak automatyczne systemy skanowania, roboty magazynowe czy inteligentne systemy zarządzania zapasami. Integracja nowoczesnych rozwiązań z projektem magazynu zwielokrotnia jego efektywność. Pamiętajmy jednak, żeby nowoczesne technologie nie przesłoniły nam celu jakim jest sprawna i niezakłócona praca magazynu. Naszpikowanie go technologią czasem może przynieść odwrotny skutek lub się po prostu nie opłacać. Oczywiście nie należy popadać w skrajność w drugą stronę, twierdząc na przykład, że automatyzacja jest tylko do ogromnych centrów dystrybucyjnych czy hubów logistycznych. Pozwólmy projektantom wykonać swoją pracę i zaproponować optymalne, rozsądne i ekonomiczne rozwiązanie.

6. Kontrola temperatury

Jeśli w magazynie przechowywane są produkty wymagające określonych warunków temperaturowych, odpowiednia kontrola temperatury i systemy chłodzenia muszą być integralną częścią projektu.

7. Środowisko pracy

Stworzenie przyjaznego środowiska pracy to nie tylko kwestia bezpieczeństwa, ale także wpływ na motywację pracowników. Odpowiednie oświetlenie, wentylacja i wygodne miejsca pracy przyczyniają się do dobrostanu kadry.

8. Optymalny układ komunikacyjny

Sprawny układ komunikacyjny to klucz do uniknięcia zakłóceń w logistyce wewnątrz magazynu. Precyzyjne określenie tras dla wózków widłowych, przechodniów i obszarów załadunku/rozładunku to jedna z ważniejszych kwestii przy projektowaniu.

Dobry projekt magazynu, a wydajna logistyka – podsumowanie

Solidnie zaprojektowany magazyn to nie tylko funkcjonalna przestrzeń składowa, ale również kluczowy element efektywnej logistyki. Dobre wykorzystanie przestrzeni, ergonomiczne rozwiązania, a także zastosowanie nowoczesnych technologii przyczyniają się do sprawnego funkcjonowania całego łańcucha dostaw.

Projektowanie magazynu to inwestycja właśnie w tę efektywność logistyczną firmy. Drobiazgowa analiza, elastyczność projektu, uwzględnienie elementów składowych i fachowe wdrożenie to kluczowe czynniki sukcesu. Gotowy magazyn nie tylko spełni obecne potrzeby, ale także będzie gotów na przyszłe wyzwania logistyczne, stając się integralnym ogniwem efektywnego łańcucha dostaw.