Półki magazynowe, czyli jak składować materiały drobne

Półki magazynowe służą do składowania materiałów drobnych w specjalnie wydzielonej – zabudowanej, półosłoniętej czy też otwartej – przestrzeni, którą nazywamy magazynem. Tak w największym uproszczeniu możemy zdefiniować rolę profesjonalnych półek stalowych (lub wykonanych z innych materiałów) w łańcuchu dostaw.

Podobnie jak w przypadku każdej przestrzeni przemysłowej, obiekty logistyczne wymagają właściwej organizacji przepływu pracy oraz materiałów. Dzięki wdrożeniu odpowiedniego do specyfiki przechowywanego produktu wyposażenia technicznego, jesteśmy w stanie zoptymalizować powierzchnię składowania, poprawić organizację i efektywność pracy oraz zwiększyć bezpieczeństwo zarówno ludzi, jak i towarów. Z poniższego przewodnika dowiecie się jakie są rodzaje i zastosowanie półek magazynowych oraz jak bezpiecznie składować na nich materiały drobne.

Regały magazynowe wyposażone w półki

Dzisiejszy wpis dotyczy regałów półkowych, czyli rodzaju regałów magazynowych wyposażonych w półki, który służy do składowania pudełek, kartonów, małych opakowań, towarów jednostkowych bądź luzem. Skupimy się zatem na rozwiązaniach lekkich, a także na możliwym ich doposażeniu w celu realizacji zróżnicowanych zadań, np. dynamicznej kompletacji.

W zależności od składowanego asortymentu, stosujemy różne rodzaje regałów. Do składowania palet służą konstrukcje przygotowane na przenoszenie bardzo dużych obciążeń. Również je można wyposażyć w półki magazynowe. Różnego rodzaju wypełnienia stosuje się najczęściej na poziomie zero – wszędzie tam, gdzie zakładamy ręczne przygotowanie zamówień w strefie składowania.

Wypełnienie, rodzaj półki, zastosowana rama czy wyposażenie dodatkowe wynika bezpośrednio z rodzaju i specyfiki danego obiektu oraz procesu magazynowania w nim realizowanego.

O rodzajach i klasyfikacji obiektów magazynowych pisaliśmy już na naszym blogu – zapraszamy do lektury.

Rodzaje półek magazynowych

W celu zapewnienia pełnej wydajności oraz bezpieczeństwa procesu stosuje się różne rodzaj półek magazynowych. Głównym celem jest zapewnienie łatwego dostępu i sprawnej obsługi przechowywanych produktów. Poznaj podstawowe rodzaje półek magazynowych:

• Półki metalowe. Są wykonane z blachy ocynkowanej, pozwalają na utrzymanie czystości oraz zapewniają przenoszenie dużych obciążeń. Każda półka może być wyposażona w trzy wzmocnienia podłużne. Wzmocnienia zmniejszają podatność półki na skręcanie i odkształcanie, zapewniając jednocześnie wytrzymałość i sztywność, co w praktyce przekłada się na możliwość przechowywania relatywnie ciężkich materiałów.
• Półki z siatki. Zaprojektowane i wykorzystywane szczególnie w zastosowaniach, w których konieczne jest zapewnienie penetracji niższych poziomów przez wodę, w przypadku aktywacji systemu przeciwpożarowego (tryskaczy). Oczko siatki może mieć różną wielkość. Półki siatkowe również mogą być wyposażone we wzmocnienia wzdłużne, które zwiększają ich nośność.
• Półki z płyt wiórowych lub laminowanych. Popularny rodzaj półek wykonany ze zwykłych płyt wiórowych lub OSB o grubości 18, 22 i 25 mm. Półki mogą być wykonane z płyt surowych bądź jedno- lub dwustronnie laminowanych. Mogą być również wykonane w technologii zapewniającej im podwyższoną odporność ogniową.
• Półki wypełnione łożami rolkowymi. Stosowane w obiektach charakteryzujących się dynamiczną kompletacją. Umożliwiają optymalizację ścieżki kompletacyjnej.

W określonych przypadkach, zamiast półek magazynowych montuje się belki poprzeczne. Zabieg tego typu dodatkowo usztywni konstrukcję pozwalając na obsługę wózkiem widłowym i składowanie lekkich palet.

Półki magazynowe, a przepisy BHP

Planując inwestycję w półki magazynowe należy zweryfikować przepisy BHP i PPOŻ. Przepisy ogólne określają wymagania, jakie pracodawca jest obowiązany realizować w zakresie wszystkich prac, bez względu na ich rodzaj i sposób wykonywania. Obowiązki pracodawcy są określone w art. 207 § 2 Kodeksu pracy, ale to nie wszystko. Pracodawca musi wypełniać obowiązki nakładane na niego przez przepisy szczegółowe związane z: obiektami budowlanymi, wykorzystaniem maszyn i urządzeń, czynnikami i procesami stwarzającymi szczególne zagrożenia dla zdrowia lub życia, wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi, szkoleniami, środkami ochrony indywidualnej itp. Przepisy szczegółowe obejmują między innymi transport wewnątrzzakładowy, a także składowanie materiałów.

Zasady składowania materiałów w magazynach określa Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.). Pracodawca przed rozpoczęciem procesu magazynowania jest zobowiązany zorganizować miejsce oraz określić sposób i wysokość składowania w zależności od rodzaju składowanych towarów. W magazynie powinny być wywieszone instrukcje określające sposób przechowywania, pakowania, załadunku i transportu materiałów niebezpiecznych, a wszyscy pracownicy zatrudnieni przy ww. pracach muszą zostać zaznajomieni z treścią tych instrukcji.

Z naszego doświadczenia w projektowaniu i wdrażaniu półek magazynowych wynika, że pracownicy często nie weryfikują maksymalnych obciążeń, jaki mogą być przechowywane na danej konstrukcji. Masa składowanego towaru nie może przekraczać dopuszczalnych obciążeń przewidzianych dla wyposażenia technicznego, na których jest on składowany. Dodatkowo, masa składowanego towaru wraz z urządzeniem, na którym jest on składowany nie może przekraczać dopuszczalnych obciążeń podłóg i stropów, na których odbywa się składowanie. Informacje o dopuszczalnych obciążeniach powinny być czytelne i wywieszone w widocznym miejscu. Regały muszą mieć wytrzymałą i stabilną konstrukcję oraz być zabezpieczone przed przewróceniem się poprzez np. zakotwienie do podłoża. Odstępy między regałami powinny uwzględniać rodzaj stosowanych środków transportu oraz umożliwiać bezpieczne manewrowanie nimi. Nie wolno zastawiać przejazdów między regałami towarami, sprzętem lub innymi przedmiotami utrudniającymi lub uniemożliwiającymi dojazd do składowanych na regałach towarów lub stanowiących zagrożenie przy manewrowaniu. W celu uniknięcia dodatkowego zagrożenia spowodowanego sposobem składowania, w rozporządzeniu ustalono, że przedmioty łatwo tłukące się, substancje i mieszaniny zakwalifikowane jako niebezpieczne i o największej masie powinny być składowane na najniższych poziomach regałowych. Natomiast przy magazynowaniu przedmiotów, ponad-gabarytowych, których wymiary, kształt lub masa decydują o ich indywidualnym sposobie składowania, należy zadbać o stabilność uwzględniając ich środek ciężkości.

Polskie normy określające wymagania dotyczące regałów magazynowych

• PN-M-78320:1978 – Urządzenia do składowania – Regały magazynowe – Nazwy, określenia, podział i symbole.
• PN-M–78321 1988 – Regały magazynowe wolnostojące – Wymagania i badania.
• PN-M–78322:1989 – Urządzenia do składowania. Regały magazynowe. Parametry podstawowe.
• PN-EN 15620:2010 – Stalowe statyczne systemy składowania – Regały paletowe o zmiennej konfiguracji – Tolerancje, odkształcenia i luzy manipulacyjne.
• PN-EN 15629:2010 – Stalowe statyczne systemy składowania – Specyfikacja urządzeń do składowania.
• PN-EN 15635:2010/Ap1:2011 – Stalowe statyczne systemy składowania. Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania.
• PN-EN 15512:2011 – Stalowe statyczne systemy składowania. Regały paletowe o zmiennej konfiguracji. Zasady projektowania konstrukcji.
• PN-EN 15095+A1:2012 – Regały przejezdne paletowe i półkowe, obrotowe i okrężne oraz ze sprzętem podnoszącym, z napędem mechanicznym. Wymagania bezpieczeństwa.

Dla każdego regału wolno stojącego producent, zgodnie z PN-M–78321: 1988 powinien wystawić zaświadczenie, zawierające co najmniej:

• nazwę i znak towarowy/logo producenta,
• nazwę i oznaczenie regału,
• numer fabryczny i rok produkcji,
• zakres i wyniki przeprowadzonych badań (przeglądów),
• stwierdzenie zgodności wyników badań z PN.

Dokumentacja regału powinna zawierać dane o dopuszczalnym obciążeniu półek, certyfikat, instrukcję montażu oraz instrukcję użytkowania regału. Regały powinny posiadać również tablice zawierające dane, które pozwolą na identyfikację producenta, dane o dopuszczalnym obciążeniu półek regałów oraz instrukcję transportu, montażu i użytkowania regałów. Stosuje się również naklejki na belki i półki określające ich maksymalne, dopuszczalne obciążenie. Postępując zgodnie z zawartymi na nich informacjami jesteśmy w stanie zapewnić bezpieczne składowanie elementów drobnych na półkach magazynowych.