Jak osiągnąć sukces w łańcuchu chłodniczym?
Łańcuch chłodniczy ma dziś niebagatelną wartość. Przyglądając się temu, co jemy na co dzień możemy zauważyć, że wiele produktów spożywczych z naszych talerzy – ryby, mięso, nabiał – to artykuły, które szybko się psują i wymagają zastosowania specjalnych środków ochronnych, niezbędnych do zagwarantowania ich świeżości i jakości. Podobnie w przemyśle farmaceutycznym – komórki macierzyste, narządy do przeszczepów czy farmaceutyki lub szczepionki to produkty szczególnie wrażliwe na zmianę temperatury, wymagające określonych warunków podczas przechowywania (od +2° do +8°C, a nawet – 80°C). W obu przypadkach utrzymanie łańcucha chłodniczego jest priorytetem, w przeciwnym razie produkty staną się bezużyteczne – ich spożycie lub użycie będzie szkodliwe dla zdrowia i życia konsumentów.
Czym dokładnie jest łańcuch chłodniczy, dlaczego jest ważny, jakie są konsekwencje jego przerwania? Jak optymalnie przechowywać ładunki w warunkach chłodniczych i w mroźniach, na jakie automatyczne rozwiązania postawić? O tym wszystkim już za chwilę, zapraszamy do lektury.
Łańcuch chłodniczy – definicja i znaczenie
Łańcuch chłodniczy (z ang. cold chain) to termin, który w rzeczywistości dotyczy sekwencji – ogniw – powiązanych ze sobą czynności w całym procesie obsługi, obejmujących wyprodukowanie lub pozyskanie produktu, konserwację, transport, magazynowanie, dystrybucję i moment dotarcia do końcowego odbiorcy w odpowiednio niskiej, rygorystycznie określonej wcześniej i ściśle kontrolowanej temperaturze, takiej samej na każdym etapie przemieszczania.
Zapewnienie stabilnych warunków w obszarze sprawowania kontroli nad temperaturą odgrywa ważną rolę w branży farmaceutycznej jeżeli chodzi o skuteczność leków, utrzymanie stabilności substancji biologicznych oraz podczas monitorowania próbek laboratoryjnych, natomiast w sektorze spożywczym powoduje minimalizację utraty składników odżywczych, wpływa na wydłużenie procesu konserwacji oraz, w konsekwencji, czasu przydatności do spożycia.
Konsekwencje przerwania łańcucha chłodniczego
Procesy chłodzenia i mrożenia dotyczą obniżenia temperatury, są to fizyczne metody utrwalania produktów za pomocą różnych technik (m.in. z użyciem sprężonego powietrza), skutkujące zatrzymaniem rozwoju naturalnie występujących mikroorganizmów, odpowiedzialnych za rozkład żywności i zanieczyszczenie leków.
Główną konsekwencją przerwania łańcucha chłodniczego jest fakt szybszej degradacji produktów, utraty ich jakości i większe ryzyko zatrucia. Z kolei łańcuch dostaw artykułów medycznych, którego zadaniem jest zapewnienie dostępu do pełnowartościowych wyrobów farmaceutycznych niezbędnych do sprawnej opieki nad pacjentami, musi dostarczyć pełnowartościowe produkty, bo jest to bezpośrednio związane z życiem ludzi i zwierząt. Uszkodzone czy źle przechowywane preparaty medyczne mogą wpłynąć na wydłużony czas leczenia, zwiększone koszty opieki zdrowotnej, a także ryzyko powikłań i utraty zdrowia.
Nieprzestrzeganie zaleceń i niestosowanie się do ustalonych odgórnie standardów regulacyjnych może skutkować m.in.:
- wycofaniem produktu z obrotu,
- wysokimi karami finansowymi,
- bezpośrednim zagrożeniem bezpieczeństwa konsumentów,
- utratą reputacji firmy.
Automatyzacja magazynowania w łańcuchu chłodniczym
Przechowywanie jest często najdłużej trwającą fazą w łańcuchu dostaw, również w kontekście łańcucha chłodniczego, dlatego by zapewnić właściwe warunki składowania towarów szczególnie wrażliwych na zmiany temperatury konieczne jest korzystanie z dedykowanych rozwiązań automatycznych oraz wspierających pracę ludzi i urządzeń – systemów cyfrowych.
Efektywność operacyjną mroźni i chłodni można zwiększyć wdrożenie w pełni automatycznego obiektu magazynowego. W mroźni czy chłodni mogą działać ludzie operujący wózkami widłowymi z kabiną, jednak ich wydajność znacznie spada podczas pracy w ujemnej temperaturze. Dodatkowo, pracownicy działający w tak surowych warunkach muszą regularnie korzystać z tzw. przerw regeneracyjnych, a wtedy, na skutek otwierania i zamykania drzwi do komory chłodniczej lub mroźni dochodzi do mieszania się zimnego i ciepłego powietrza, pochodzącego z pomieszczenia obok. To powoduje wzrost temperatury wewnątrz, straty w obszarze zużycia energii oraz ryzyko przerwania łańcucha chłodniczego.
Automatyczny system gęstego składowania Q-Block
Inwestycja w bezobsługowy system składowania blokowego Q-Block maksymalizuje pojemność magazynową chłodni albo mroźni i wyraźnie zagęszcza przestrzeń przeznaczoną na składowanie, ponieważ, po pierwsze, oszczędza się miejsce wykorzystywane na korytarze robocze, a po drugie, daje możliwość automatycznego przechowywania na wysokości do 18 m. To bezpośrednio może przełożyć się na większą efektywność energetyczną.
Automatyczny system załadunku i rozładunku Q-Loader
Eliminacja lub ograniczenie ręcznych działań transportowania towarów w mroźni lub chłodni może skrócić obsługę pojazdów transportowych oraz wpłynąć na wydajność obiektu, szybkość i ciągłość operacji magazynowych, a w rezultacie minimalizację błędów ludzkich oraz zmniejszenie ryzyka przerwania łańcucha chłodniczego.
Magazynowy system informatyczny WMS
System WMS wspomaga zarządzanie magazynem, także mroźnią i chłodnią, umożliwia stałe monitorowanie i kontrolę zapasów magazynowych, uwzględniając ich wymagania dotyczące temperatury. To rozwiązanie optymalizujące płynność operacji w obrębie łańcucha chłodniczego, poprawiające identyfikowalność towarów i umożliwiające integrację z innymi programami wykorzystywanym w mroźni lub chłodni (ERP, TMS, SAP), a także współpracę z innymi systemami automatycznymi.
Jak osiągnąć sukces w łańcuchu chłodniczym – podsumowanie
Trendy technologiczne z zakresu modernizacji łańcucha chłodniczego stosującej automatyzację kierują branżę spożywczą i farmaceutyczną w stronę wydajnej i bezpiecznej obsługi ładunków wymagających szczególnych warunków termicznych. Sukces można osiągnąć skupiając się na:
- zapewnieniu stałej kontroli temperatury na każdym etapie łańcucha,
- wdrożeniu ścisłych standardów higieny i bezpieczeństwa produktów,
- skutecznym zarządzaniu logistyką magazynową,
- stałym monitorowaniu przesyłek w czasie rzeczywistym i szybkim reagowaniu na zmiany,
- przeprowadzaniu cyklicznych szkoleń personelu pracującego z artykułami chłodzonymi i mrożonymi.
Optymalizując swój łańcuch chłodniczy firmy pozycjonują się na liderów, którzy potrafią sprostać wymaganiom współczesnego konsumenta, poszukującego najwyższej jakości i skuteczności oraz świadomego wpływu na środowisko naturalne.
Jeśli jesteś na etapie projektowania obiektu magazynowego spełniającego funkcje mroźni lub chłodni, to z pewnością masz na uwadze maksymalne wykorzystanie dostępnej powierzchni oraz jak najlepsze rozmieszczenie stref (przyjęcia, kompletacji, wysyłki), ponieważ to umożliwi płynne i efektywne działanie magazynu w przyszłości. W tej kwestii warto rozważyć usługę planowania logistycznego, która m.in. polega na przygotowaniu pełnego projektu magazynu uwzględniającego aktualne i prognozowane potrzeby przedsiębiorstwa oraz realne kalkulacje na temat kosztów zwrotu z inwestycji. Konsulting logistyczny można także rozważyć w przypadku istniejącego już obiektu w sytuacji, gdy istnieją przesłanki dotyczące identyfikacji obszarów wymagających poprawy.