Czas taktu, cyklu, tranzytu i realizacji – pojęcie czasu w logistyce

Marnotrawstwo czasu różni się tym od marnotrawienia surowców, że jest on nieodnawialny – tak powiedział Henry Ford, amerykański inżynier, wynalazca pierwszego silnika spalinowego oraz założyciel firmy Ford Motor Company. I nie można się z tym nie zgodzić, czas to fundamentalne pojęcie w logistyce – pełni kluczową rolę podczas realizacji kolejnych projektów, a wizja skrócenia procesów przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości usług to karta przetargowa na konkurencyjnym rynku związanym z zarządzaniem operacjami logistycznymi.

Jakich czynności dotyczy czas taktu, a do jakich odnosi się czas cyklu? Co brać pod uwagę mówiąc o czasie tranzytu, a które procesy tworzą tzw. czas realizacji? W podsumowaniu zastanowimy się jak rozwiązania automatyczne przyczyniają się do optymalizacji procesów maksymalizujących wydajność. Zapraszamy do lektury.

Czas taktu – czym jest?

Czas taktu – takt time – zwany również czasem jednostkowym, to narzędzie wykorzystywane do pomiaru tempa (prędkości) w jakim jednostka produktu może zostać wyprodukowana w celu zaspokojenia potrzeby klienta.

W praktyce oznacza to podzielenie całkowitego dostępnego czasu (np. godzin pracy przeznaczonych na zmianę) przez zapotrzebowanie klienta. Otrzymany wynik to minimalny czas konieczny do wyprodukowania jednej jednostki towaru i na tej podstawie można ustalić jak szybko powinna działać produkcja, by dotrzymać umówionych terminów.

Czas taktu odnosi się do czasu potrzebnego do zakończenia określonej operacji w procesie logistycznym i stanowi punkt odniesienia do planowania wydajności, co bezpośrednio może przełożyć się na opracowanie procedur związanych z podniesieniem efektywności pracy. Świadomość wygenerowanego wyniku daje następujące możliwości:

• usprawnienia kontroli przepływów i jakości w poszczególnych procesach,
• monitorowania czasu produkcji,
• szacowania czasu trwania poszczególnych działań,
• wspomagania przy identyfikacji opóźnień,
• eliminację nadprodukcji oraz efektywne zarządzanie zapasami.

Czas taktu to koncepcja chętnie stosowana w systemie Just-In-Time,  związanym ze sprawnym administrowaniem produkcją.

Czas cyklu – czyli co?

Czas cyklu – cycle time – to miara pozwalająca ustalić ile czasu rzeczywiście mija od chwili rozpoczęcia procesu (złożenia zamówienia) aż do momentu jego zakończenia (dostawy). W praktyce obejmuje wszystkie etapy przemieszczania się produktu, do których należą m.in. procesy magazynowania, kontroli jakości, przetwarzania zalecenia, kompletacja, transport oraz ewentualna logistyka zwrotna.

Czas cyklu obliczamy dzieląc czas produkcji netto (czyli realne godziny pracy, po wykluczeniu przerw i przestojów) przez liczbę wyprodukowanych jednostek.

Dążąc do skrócenia czasu cyklu możemy uzyskać:

• wyższą wydajność,
• oszczędność kosztów,
• skrócenie czasu produkcji,
• poprawę wydajności pracowników przez tworzenie racjonalnych harmonogramów ich pracy.

Dane pochodzące z obliczenia czasu cyklu pozwalają na dostrzeżenie nieefektywności w procesach logistycznych i przyczyniają się do dokładniejszego zarządzania oczekiwaniami klientów poprzez szybsze dostarczanie towarów.

Czym jest czas tranzytowy?

Czas tranzytowy (transit time lub TT) w logistyce opisuje cały okres czasu upływający pomiędzy fizycznymi czynnościami załadunku w miejscu pochodzenia (uwzględniający przesiadki – przeładunki), a rozładunkiem w miejscu docelowym i bezpośrednio łączy się z transportem. Jego wartość najczęściej wyraża się w godzinach i/lub dniach, a długość realizacji procesu zależy od następujących zmiennych:

• rodzaju i ilości używanego transportu: naziemny, wodny czy lotniczy,
• wagi i wymiarów przesyłki,
• odległości pomiędzy punktami,
• obecności i ilości przystanków pośrednich,
• innych, trudnych do przewidzenia okoliczności, tj. warunków pogodowych czy natężenia ruchu.

Głównym celem każdej firmy logistycznej jest zapewnienie o tym, że zamówione produkty dotrą do odbiorcy końcowego na czas i w dobrym stanie.

Czym jest czas realizacji?

Czas realizacji (lead time) dotyczy czasu wymaganego na przetworzenie otrzymanego zgłoszenia, czyli również produkcję oraz przygotowanie towaru  do wysyłki. Obejmuje czas tranzytowy (transport), ale jest równocześnie sumą wszystkich poszczególnych działań, planowania i okresów oczekiwania, które zachodzą w trakcie procesu zwanego realizacją zamówienia.

Jak automatyzacja wpływa na czas w logistyce?

Systemy automatyki magazynowej i roboty mogą działać szybciej i bardziej precyzyjnie, a to z jednej strony przyspiesza procesy produkcyjne (skracając czas cyklu), a z drugiej – zmniejsza częstotliwość pracochłonnych poprawek, co oddziałuje na optymalizację czasu taktu. Z kolei czas tranzytowy można zredukować wykorzystując technologie umożliwiające śledzenie przesyłek i monitorowanie ich lokalizacji w czasie rzeczywistym za pomocą GPS lub RFID. Dzięki temu reakcja na potencjalne utrudnienia, skutkujące opóźnieniami w dostawie jest szybsza i skuteczna. Następnym rozwiązaniem automatycznym przyczyniającym się do utrzymania ciągłości operacji przy zachowaniu bezpieczeństwa pracowników i towaru jest Q-Loader, system automatyzujący strefę załadunku i rozładunku i pozwalający na skrócenie tych procesów, a jednocześnie na przyspieszenie całego czasu realizacji zamówienia. Natomiast układem, który łączy pracę ludzką z działaniem maszyn, pozwala na płynny obieg danych oraz gwarantuje lepszą koordynację  procesów logistycznych jest cyfrowe oprogramowanie WMS.

Podsumowując, odpowiednio wdrożone rozwiązania automatyczne wymiernie wpływają nie tylko na zwiększenie wydajności operacyjnej całego przedsiębiorstwa, lecz równocześnie stanowią źródło oszczędności oraz zwiększają bezpieczeństwo i komfort pracy pracowników. Ponadto automatyzacja procesów produkcyjnych i logistycznych to szansa racjonalnego zarządzania czasem przez redukcję zbędnych czynności. Szybsze dostarczanie jakościowych produktów, które zaspokajają potrzeby i oczekiwania klientów, to element, który bezpośrednio przekłada się na budowanie przewagi konkurencyjnej firmy.