Zarządzanie cyklem życia produktu – czym jest i jakie są etapy

Zarządzanie cyklem życia produktu koncentruje się na kompleksowym podejściu do wszystkich aspektów istnienia wyrobu, przyczyniając się do zwiększenia wydajności infrastruktury operacyjnej, poprzez redukcji kosztów pracy, do poprawy satysfakcji odbiorców. Efektywne zarządzanie cyklem życia produktu pozwala przedsiębiorstwom odpowiadać na zamieniające się potrzeby klientów oraz warunki rynkowe i szybko reagować na problemy pojawiające się w łańcuchu dostaw.

W tym artykule wyjaśnimy czym jest proces zarządzania cyklem życia produktu oraz jakie etapy obejmuje – zapraszamy do lektury!

Zarządzanie cyklem życia produktu – co to jest?

Zarządzanie cyklem życia produktu, inaczej system PLM (z ang. Product Lifecycle Management), dotyczy procesu rozwojowego jakim jest wprowadzanie nowego produktu na rynek. Jest to strategia odnosząca się do wymiaru technicznego i biznesowego, związana z przygotowaniem, wdrożeniem i utrzymaniem produktu na rynku, a kolejno także z jego wycofaniem z oferty w końcowej fazie istnienia oraz z wydajną logistyką zwrotną.

Czas trwania cyklu życia produktu może być różny, np. niektóre modele samochodów są w ofercie przez wiele lat, podczas gdy kolekcje odzieżowe zmieniają się przynajmniej dwa razy w ciągu 12 miesięcy, zgodnie z następstwem pór roku i sezonowością.

Efektywne administrowanie cyklem życia produktu ma niebagatelny wpływ na wizerunek firmy, dając szansę na poprawę w zakresie obsługi klienta oraz na optymalizację kosztów operacyjnych, a jednocześnie jest powiązane z zarządzaniem łańcuchem dostaw oraz z planami marketingowymi i sprzedażą.

Etapy zarządzania cyklem życia produktu

Powołanie do życia nowego produktu to sekwencja przemyślanych działań, a zarządzanie nimi polega na ścisłej integracji ludzi, danych i procesów po to, by uzyskać równowagę pomiędzy dostępnością produktu, a ryzykiem związanym z każdym kolejnym krokiem. Etapy zarządzania cyklem życia produktu obejmują:

1. fazę badań – na podstawie wcześniejszych badań trendów i analiz potrzeb rynku zespół pracowników ocenia potencjał nowego produktu (w tym szans i zagrożeń wdrożenia), planuje jego funkcje i korzyści z punktu widzenia klienta, testuje prototypy i rozwija je, upewniając się czy spełniają kryteria bezpieczeństwa, podczas tego kroku dobiera się także odpowiednią strategię marketingową,
2. fazę wprowadzenia – opracowany produkt „wchodzi” na rynek; w tym momencie wymaga największych inwestycji związanych z promocją, komunikacją z klientami, wyborem dostawcy, dystrybucją oraz szkoleniami dla osób, które będą pracować z produktem; te działania mogą bezpośrednio przełożyć się na znalezienie sposobów zwiększających sprzedaż, która na tym początkowym etapie przeważnie nie jest wysoka. Podczas tej fazy monitoruje się pierwsze reakcje na produkt i wstępnie szacuje jego możliwości,
3. faza wzrostu – to czas w ciągu pierwszych kilku miesięcy od wprowadzenia produktu na rynek, podczas którego nadal dużą wagę przykłada się do promocji oraz do monitorowania sprzedaży i porównywania jej do wcześniejszych prognoz, biorąc pod uwagę aktualny popyt. Na podstawie obserwacji i wyliczeń podejmuje się decyzję o kontynuacji produktu oraz odnotowuje się oznaki rozwoju. Na tym etapie mogą pojawić się imitacje produktu tworzone przez konkurencję, co wyraźnie sygnalizuje sukces produktu,
4. faza dojrzałości – to najbardziej zyskowny okres cyklu życia produktu, osiągnięcie przez niego pełnego stopnia rozwoju, pomimo stale rosnącej konkurencji oraz możliwym spadkom zysków, to udział produktu w rynku nadal jest bardzo satysfakcjonujący: firma pozostaje rozpoznawalna, a korzystając z faktu posiadania ugruntowanej pozycji może poszerzyć swój asortyment w portfolio lub odświeżyć grafikę dotychczasowych produktów. Teraz należy monitorować popyt pod kątem sygnałów spadku zainteresowania odbiorców, ponieważ powoli zbliża się koniec cyklu życia produktu,
5. faza nasycenia – obserwacja stagnacji wzrostu, spadek przychodów i zysków, niski popyt i duża konkurencja to oznaki schyłku popularności danego produktu. W tej sytuacji firma może zdecydować się na przekształcenie oferty, czyli na zmiany dotyczące kanałów dystrybucji czy sposobów promocji po to, by znaleźć nowe drogi rozwoju lub trafić do innej grupy docelowej, co pozwoliłoby ponownie zwiększyć sprzedaż, ale może też postanowić o wycofaniu produktu z rynku,
6. faza wycofywania – ten etap wynika z konieczności przeniesienia uwagi na inne, lepiej prosperujące produkty z oferty i polega na ograniczeniu produkcji, dystrybucji oraz na wyprzedaży zapasów magazynowych w celu minimalizacji niepotrzebnych kosztów.

Jak optymalnie zarządzać cyklem życia produktu? Podsumowanie

Zarządzanie cyklem życia produktu ma na celu maksymalizację zysków i minimalizację strat i dotyczy administrowania określonymi działaniami na każdym etapie istnienia produktu. Obejmuje podejmowanie decyzji o charakterze strategicznym i taktycznym, m.in. związanych z projektowaniem nowości, optymalizacją zapasów magazynowych, inwestowaniem w promocję, definiowaniem szybkości produkcji oraz ustalaniem komunikacji z grupą docelową.

Zarządzanie cyklem życia produktu to złożony proces, którym zajmują się różne zespoły i działy w przedsiębiorstwie, w dużej mierze polegający na klarownej komunikacji i wymianie informacji pomiędzy uczestnikami. Pracownicy odpowiedzialni za rozwój firmy, reprezentujący dział rozwoju produktu muszą pozostawać w stałym kontakcie z działami produkcji, sprzedaży i marketingu, by zyskać pewność na temat dostępności potrzebnych zasobów. W zbliżonej formie funkcjonują piony produkcji i sprzedaży, które równocześnie bezpośrednio oddziałują na efektywność w dziale zarządzania łańcuchem dostaw, a to umożliwia przyszłą ekspansję produktu na rynku i podnosi jakość oferowanych usług w oparciu o punkt widzenia konsumentów, którym w największym stopniu zajmuje się dział obsługi klienta. Nad płynnością finansową i opłacalnością wszystkich operacji czuwają pracownicy działu finansowego.

Optymalne zarządzanie cyklem życia produktu warto wesprzeć różnymi technologiami ułatwiającymi monitorowanie danych oraz współpracę między działami i w efekcie spójne środowisko pracy. Dla lepszego zobrazowania tego zagadnienia posłużymy się przykładem z branży logistycznej. Dostawcy wyposażenia magazynowego coraz częściej korzystają z technologii Digital Twin w projektowaniu zaawansowanych systemów automatyki magazynowej w celu symulacji realnych przepływów materiałów czy uniknięcia podstawowych błędów przed wdrożeniem kosztownych rozwiązań.