Opakowanie – rodzaje i funkcje w logistyce
W logistyce wybór odpowiedniego rodzaju opakowania decyduje przede wszystkim o jakości produktu w całym łańcuch dostaw – poprzez zabezpieczenie podczas transportu oraz składowania. Forma i rodzaj opakowania wpływają również na kluczowe parametry operacyjne w magazynie – konieczność regulacji temperatury, możliwość sztaplowania, sposób kompletacji czy też wybór systemu regałowego oraz pozostałych urządzeń technicznych.
Dziś o jednym z kluczowych elementów współczesnej logistyki – opakowaniu. Poznacie jego rodzaje, parametry ważne przy wyborze oraz rozwiązania stosowane w zróżnicowanych branżach – zapraszamy do lektury!
Opakowania w logistyce
Opakowanie w logistyce pełni funkcję ochronną – może zabezpieczać towar przed różnego typu uszkodzeniami lub zniszczeniem oraz środowisko naturalne przed zagrożeniem ze strony niebezpiecznego produktu.
Poza funkcją ochronną, sposób pakowania ma determinujący wpływ na możliwość obsługi ładunku. Wybór rodzaju opakowania przekłada się na koszty składowania i transportu. Od opakowania zależy docelowa waga, rozmiar i kształt jednostki przygotowanej do magazynowania. Stąd też m.in. wynika upowszechnienie się europalety w łańcuchu dostaw.
Na opakowaniu powinny znajdować się informacje umożliwiające identyfikację jego zawartości czy też ostrzegające przed ewentualnym zagrożeniem – w przypadku toksycznych i innych niebezpiecznych dla życia i zdrowia produktów.
Opakowanie jednostkowe
W opakowaniach jednostkowych znajduje się gotowy produkt, który przeważnie jest sprzedawany detalicznie. Jako, że produkt w opakowaniu jednostkowym jest przeznaczony bezpośrednio dla klienta finalnego, wyróżnia się ono atrakcyjną szatą graficzną i zachęcającymi do zakupu komunikatami marketingowymi – ten rodzaj opakowania pełni ważną rolę w procesie dystrybucji poprzez kreowanie popytu w punkcie sprzedaży.
Produkty w opakowaniach jednostkowych zazwyczaj są składowane w opakowaniach zbiorczych, a jeżeli jednostka jest wystarczająco duża, pakuje się je od razu w opakowania transportowe.
Opakowanie zbiorcze
W opakowaniu zbiorczym mieści się określona liczba jednostek danego produktu. Najczęściej jest to kartonowe pudełko, powszechnie spotykane w marketach – jako forma ekspozycji towarów szybkozbywalnych.
Ten rodzaj opakowania odgrywa znaczną rolę np. podczas inwentaryzacji – jasno zdefiniowana ilość produktów w danym kartonie, upraszcza ten proces. Od strony informacyjnej, opakowania zbiorcze mają zazwyczaj oszczędną formę, a ich budowa ma za zadanie optymalizację przestrzeni transportowej i magazynowej.
Opakowanie transportowe
Opakowania transportowe – niezbędne do bezpiecznego i wydajnego procesu magazynowania. Ten rodzaj opakowań jest powszechnie wykorzystywany w transporcie i składowaniu. Ich budowa może być dostosowana do sztaplowania czy też przechowywania na regałach magazynowych.
Opakowania transportowe składają się z wielu produktów w opakowaniach zbiorczych i jednostkowych. Najczęściej występują w formie palet z ładunkiem, owiniętych folią stretch. Ze względu na swoje gabaryty oraz ciężar wymagają specjalistycznych urządzeń do ich obsługi, takich jak automatyczne systemy rolkowe – zobacz wideo zrealizowane w firmie DANONE.
Parametry ważne przy wyborze rodzaju opakowania
Za wyborem finalnego projektu opakowania produktu stoi zazwyczaj sztab ludzi – od zespołu badawczo-rozwojowego, poprzez produkcję, marketing i sprzedaż, do logistyki. Złożoność tego procesu najlepiej ilustruje jego rangę.
Każdy rodzaj opakowania może generować określone zyski i straty – przykładowo, niski próg wejścia może oznaczać większe ryzyko uszkodzenia produktu. Podstawowe kryteria wyboru rodzaju opakowania:
- Parametry produktu – głównym kryterium decydującym o rodzaju opakowania są parametry produktu. Produkt może mieć stan ciekły, stały, być wrażliwy na określone warunki środowiskowe, szkodliwy dla zdrowia, wymagać przechowywania w ściśle ustalonej temperaturze. Każda z wymienionych cech rzutuje na zastosowanie innego typu opakowania.
- Sposób składowania i transportu – sposoby składowania i transportu narzucają m.in. wielkość, ciężar oraz stopień wytrzymałości opakowania.
- Przepisy regulujące wymagania dotyczące opakowań – np. w przypadku produktów niebezpiecznych opakowanie musi być zgodne z normami ustalonymi przez Unię Europejską.
- Koszty utylizacji – w celu uniknięcia kosztów poświęconych bezpiecznej utylizacji, firmy często wybierają opakowania nadające się do recyklingu.
Rodzaje opakowań żywności
Opakowania przeznaczone do żywności mają bezpośredni kontakt z jedzeniem, dlatego przed dopuszczeniem do sprzedaży muszą przejść proces atestacji w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego. Po otrzymaniu atestu producent ma gwarancję, że nie wpływają one na jakość przechowywanego produktu, a także że nie jest szkodliwe dla zdrowia.
Zanim żywność przejdzie proces produkcyjny i zostanie zapakowana w opakowania jednostkowe, składuje się ją w dużych opakowaniach takich jak beczki, worki.
Żywność gotowa do sprzedaży jest pakowana w opakowania jednostkowe, które swoim wyglądem mają zachęcać do zakupu. Rodzaje opakowań, w których składuje się gotową żywność to m. in. puszki, słoiki, kartony, opakowania papierowe i foliowe.
Opakowania ADR – rodzaje
Opakowania ADR przeznaczone są do przechowywania towarów niebezpiecznych. ADR to konwencja podpisana w 1954 roku w Genewie, szczegółowo określająca zasady transportu towarów niebezpiecznych. ADR wyróżnia aż 13 klas towarów niebezpiecznych w transporcie. Na podstawie klasyfikacji towaru, przypisuje się mu jedną z trzech grup pakowania;
- grupa pakowania I – towar, który stwarza duże zagrożenie,
- grupa pakowania II – towar, który stwarza średnie zagrożenie,
- grupa pakowania III – towar, który stwarza małe zagrożenie.
Ładunek niebezpieczny może być przechowywany w wielu rodzajach opakowań, są to opakowania ciśnieniowe, certyfikowane beczki, paletokontenery i cysterny. Każde opakowanie przeznaczone na towar niebezpieczny musi być oznaczone zgodnie z wymogami ADR.
Rodzaje opakowań szklanych
Opakowania szklane znajdują swoje zastosowanie w przemysłach spożywczych, farmaceutycznych i chemicznych. Szkło jest dobrym materiałem do przechowywania płynów, jest obojętne chemicznie i przezroczyste, można także wielokrotnie używać tego samego naczynia, ponieważ nie ulega ono zniszczeniu w trakcie eksploatacji. Podstawowe rodzaje opakowań szklanych to słoiki, butelki, balony, ampułki.
Szklane opakowania posiadają jedną, znaczącą z punktu logistycznego wadę. Do ich składowania wymagane jest użycie dodatkowego opakowania, chroniącego przed stłuczeniem.
Rodzaje opakowań – chemia
W przemyśle chemicznym dominują opakowania wytrzymałe i odporne na silne reakcje chemiczne. Opakowania jednostkowe zawierające chemię to przeważnie szklane i plastikowe butelki. W opakowaniach zbiorczych i transportowych dominują certyfikowane stalowe beczki oraz plastikowe kontenery.
Według rozporządzenia CLP, wydanego przez Parlament Europejski, opakowania jednostkowe przeznaczone do sprzedaży detalicznej muszą być specjalnie oznakowane, posiadać zabezpieczenia chroniące przed dziećmi, a także nie mogą przypominać opakowań produktów spożywczych, leczniczych czy kosmetycznych.
Rodzaje opakowań tekturowych
Tektura to materiał powszechnie wykorzystywany do produkcji opakowań zbiorczych. Tekturowe opakowania nie przyjmują jedynie formy klasycznego pudełka, zaliczają się do nich także opakowania kaszerowane (karton oklejony zadrukowanym papierem) i opakowania „plaster miodu” (papier tworzący siatkę sześciokątów, wytrzymały na pionowe naciski).
Opakowania tekturowe to najbardziej ekologiczny rodzaj opakowania, karton jest wytrzymałym i prostym w utylizacji materiałem.
Opakowanie – krok w kierunku zielonej logistyki
Współcześni producenci coraz częściej skłaniają się ku wyborowi ekologicznych opakowań. Koszty utylizacji tworzyw sztucznych są coraz wyższe, a Unia Europejska sukcesywnie nakłada na firmy ograniczenia związane z wytwarzaniem produktów szczególnie zagrażających środowisku.
Wypełniacze foliowe zostają wypierane przez papierowe, opakowania produktów spożywczych zostają zamieniane na biodegradowalne. Bycie „eko” jest w modzie i wraz ze wzrastającą świadomością społeczną coraz więcej konsumentów zwraca uwagę na to w jakich opakowaniach znajdują się wybierane przez nich produkty.
Wybór ekologicznego opakowania często zwraca się w niższych kosztach utylizacji, a produkt spotyka się z pozytywnym odbiorem ze strony klientów. Cena jednostkowa ekologicznych opakowań nie jest znacznie wyższa od opakowań z tworzyw sztucznych, szczególnie w ilościach hurtowych, więc warto rozważyć takie rozwiązanie w swojej firmie.